ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Σας μεταφέρω τους χαιρετισμούς και του προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης κ. Μιχάλη Ζορπίδη.

Ευχαριστώ πολύ τους διοργανωτές για την πρόσκληση, καθώς μου δίνεται η ευκαιρία μέσα από την παρουσίαση στοιχείων για το αρχειακό υλικό του επιμελητηρίου μας που θα πραγματοποιήσω, να δώσω και μια εικόνα των ιστορικών δεδομένων που εξάγονται.

Θα ξεκινήσω με πολύ σύντομη περιγραφή του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης και των σκοπών που εξυπηρετεί, ώστε να αποκτήσουν μια εξοικείωση όσοι από τους ακροατές μας δεν έχουν.

Το ΕΕΘ λοιπόν είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και αριθμεί 55.000 εγγεγραμμένα μέλη. Σκοπός του είναι η προστασία και ανάπτυξη των ελευθέρων επαγγελματιών και γενικότερα η συμβολή του στην οικονομική πρόοδο της χώρας. Ως φορέας προβάλλει και προωθεί τις θέσεις, απόψεις, προτάσεις, τα προβλήματα και τα συμφέροντα των μελών του, στα αρμόδια όργανα της πολιτείας. Αποτελεί τον ενδιάμεσο κρίκο μεταξύ των αρμόδιων υπουργείων και του επαγγελματικού κόσμου, ενώ στα θεσμικά του καθήκοντα περιγράφεται και ως σύμβουλός του κράτους.

Η διοίκηση του είναι αιρετή και τα 51 μέλη του διοικητικού συμβουλίου προκύπτουν μέσα από εκλογική διαδικασία.

Όσον αφορά την διατήρηση του αρχειακού υλικού. Η Δ΄ εν Αθήναις Συντακτική Συνέλευση ψήφισε το νόμο περί συστάσεως επαγγελματικών και βιοτεχνικών επιμελητηρίων, ο οποίος κυρώθηκε στις 10 Απριλίου 1925 από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Παύλο Κουντουριώτη. Ο νόμος εξουσιοδοτούσε τον υπουργό εθνικής οικονομίας να εγκρίνει με κανονιστικό διάταγμα την ίδρυση επαγγελματικών και βιοτεχνικών επιμελητηρίων στην Αθήνα, τον Πειραιά, τον Βόλο, την Πάτρα, τη Θεσσαλονίκη και την Κέρκυρα. Επομένως η πρώτη μορφή του επιμελητηρίου μας ήταν ένα κοινό Επαγγελματικό και Βιοτεχνικό Επιμελητήριο με το 1925 να είναι και το έτος όπου άρχισε να τηρείται κοινό αρχείο.

Τα επιμελητήρια χωρίζονταν σε δύο τμήματα, επαγγελματικό και βιοτεχνικό. Η εκλογή των μελών του διοικητικού συμβουλίου γινόταν κατά κατηγορία επαγγελμάτων.

Μέλη των επιμελητηρίων ήταν όσοι ασκούσαν τα 54 επαγγέλματα που περιλαμβάνονται στον πίνακα που βλέπετε στην οθόνη (πίνακας 1), αλλά και κάθε άλλος χειροτέχνης ή βιοτέχνης που διατηρούσε εργαστήριο και του οποίου τα προϊόντα πωλούνταν ‘επιτοπίως και λιανικώς’. Εξαιρούνταν οι ανώνυμες εταιρείες, οι επιχειρήσεις χονδρικού εμπορίου και οι εξαγωγικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως του αν ήταν χειροτεχνικές, βιοτεχνικές ή (για την περίπτωση της ανωνύμου) επαγγελματικές.
Εισηγητής του νόμου ήταν ο τότε υπουργός εθνικής οικονομίας Κ. Σπυρίδης, βουλευτής Βόλου. Εδώ για λόγους ιστορικότητας να προσθέσω πως ήταν ο ίδιος υπουργός ο οποίος στις 25 Απριλίου ενέκρινε και την ίδρυση της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης. Έτσι, δύο από τους βασικούς θεσμούς της πόλης γεννήθηκαν τις ίδιες μέρες.

Η κοινή σύσταση, πορεία και διατήρηση κοινού αρχείου των 2 επιμελητηρίων Επαγγελματικού και Βιοτεχνικού διατηρήθηκε έως το 1940, όποτε με αναγκαστικό νόμο πραγματοποιήθηκε ο διαχωρισμός τους. Επομένως, από το 1940 και μετά το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης διατηρεί το δικό του αρχείο.

Το σύνολο των εγγεγραμμένων επιχειρήσεων από την ίδρυση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης ανέρχεται σε περισσότερες από 152.000.

Ωστόσο, από τις αλλαγές που προκύπτουν μέσα από την παρακολούθηση του αρχείου συνάγονται ενδεικτικά στοιχεία για ορισμένα επαγγέλματα και διαφωτιστικά για άλλες κατηγορίες επαγγελματιών, για τις οποίες παρουσιάζεται η εξέλιξη τους κατά τη διάρκεια των ετών.

Παράλληλα, το αρχειακό υλικό μας δίνει μια ασφαλή εικόνα για την γεωγραφική μετακίνηση των επαγγελματιών, όπως και για τις αλλαγές που συντελούντο με το πέρασμα του χρόνου στο εργασιακό τοπίο. Δηλαδή ποια επαγγέλματα άντεξαν στον χρόνο και ποια λόγω μείωσης της ζήτησης, τεχνολογικών εξελίξεων, ανταγωνισμού, μέσω εισαγωγών ή αύξησης του λειτουργικού κόστους, οδηγήθηκαν σε οικονομικό μαρασμό και σιγά σιγά «σβήστηκαν» από τον επαγγελματικό χάρτη. Με λίγα λόγια από το συγκεκριμένο αρχειακό υλικό, συνάγονται και εξασφαλίζονται ασφαλή ιστορικά δεδομένα για τους κλάδους των επαγγελμάτων που εκπροσωπεί από συστάσεως το ΕΕΘ, όπως και για τις εθνικότητες των επαγγελματιών.

Σε αυτό το σημείο θα αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα (φυσικά δεν επιλέχθηκε τυχαία), καθώς δείχνει και το εύρος των επαγγελμάτων που εκπροσωπούσε ο επιμελητηριακός θεσμός. Σας παρακαλώ να δείτε τον πίνακα που υπάρχει στην οθόνη. Είναι οι 47 εγγεγραμμένοι στο επιμελητήριο στην κατηγορία «οίκοι ανοχής» που αφορούν 47 άτομα θηλυκού γένους. Δηλωμένα πλήρη στοιχεία υπάρχουν για τα 42 από αυτά και πιο συγκεκριμένα κατά εθνικότητα, οι 18 είναι Ισραηλίτισσες, οι 15 Ελληνίδες και οι υπόλοιπες 9 άλλης εθνικότητας.

Κυρίες και κύριοι η διατήρηση αρχείου σημαίνει πολιτισμό. Το αρχείο αποτελεί μέσο διατήρησης της μνήμης του οργανισμού μας και όπως ήδη έχει αναφερθεί η αρχειοθέτηση αποτελεί καταγραφή της ιστορίας του.

Ωστόσο, η τεχνολογία προχωρά. Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οργανισμοί όπως το Επαγγελματικό επιμελητήριο Θεσσαλονίκης είναι ο εκτεταμένος χώρος που χρειάζεται για την αρχειοθέτηση, αποθήκευση και διατήρηση του αρχειακού υλικού. Με την ψηφιοποίηση αυτό το πρόβλημα λύνεται, ενώ υπάρχει και πολύ γρηγορότερη πρόσβαση μέσω μερικών πλήκτρων ενός υπολογιστή και όχι ψάχνοντας σε σκονισμένους φακέλους.

Για την διοίκηση του επιμελητηρίου μας η ψηφιακή αναβάθμιση του φορέα αποτελεί προτεραιότητα και για αυτό τον λόγο έχουν γίνει ήδη αρκετά βήματα. Όσον αφορά το αρχείο, έχει ξεκινήσει η ψηφιοποίηση του με αποτέλεσμα σχεδόν το 40% να είναι πλέον ψηφιοποιημένο και απαλλαγμένο από κάθε έντυπη μορφή. Εξίσου σημαντική είναι διατήρησή του χωρίς τη φυσική φθορά που υπάρχει σε ένα έγγραφο, αλλά και η μεγαλύτερη ασφάλεια που παρέχει ένα ψηφιοποιημένο αρχείο σε σχέση με το συμβατικό αναλογικό αρχείο που αποθηκεύεται σε ντουλάπες και φοριαμούς.

Η συλλογική μνήμη του ΕΕΘ περνά και μέσα από το αρχείο του. Ο ιστορικός του μέλλοντος είναι σίγουρο πως σε αυτό θα ανατρέξει για να αντλήσει πληροφορίες για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τις επιχειρηματικές τους συνήθειες και γενικότερα για την κατανομή των επαγγελματικών κλάδων, ακόμη και για το εισοδηματικό και βιοτικό επίπεδο των μελών του επιμελητηρίου.

Κυρίες και κύριοι είναι χρέος μας θα έλεγα η σωστή διατήρηση και παράδοση του αρχείου του Επιμελητηρίου μας στις επόμενες διοικήσεις για λόγους υπηρεσιακούς, χρηστικούς και ενημερωτικούς. Σε μερικά χρόνια το περιεχόμενο του ψηφιακού αρχείου θα αποτελεί πηγή άντλησης ιστορικών δεδομένων, όπως ιστορικό δεδομένο θα αποτελεί και η συγκεκριμένη μέθοδος αρχειοθέτησης.

Η σωστή αρχειοθέτηση δείχνει σωστή λειτουργία και σωστή οργάνωση. Για αυτό το λόγο είναι πολύ σημαντικές οι αρχειακές διαθεσιμότητες για την Οικονομική και Παραγωγική ιστορία της Θεσσαλονίκης.

Σας Ευχαριστώ!

Με εκτίμηση